Giao thông xanh bắt đầu từ việc phát triển nguồn năng lượng sạch và bền vững

Để xây dựng một hệ thống giao thông xanh thực sự hiệu quả và lâu dài, việc phát triển nguồn năng lượng sạch là yếu tố tiên quyết. Năng lượng xanh không chỉ giúp giảm thiểu lượng khí thải nhà kính mà còn đóng vai trò nền tảng trong quá trình chuyển đổi sang giao thông thân thiện với môi trường. Sự kết hợp chặt chẽ giữa năng lượng tái tạo và hạ tầng giao thông hiện đại sẽ tạo ra một mô hình phát triển đô thị thông minh, góp phần bảo vệ môi trường sống và nâng cao chất lượng cuộc sống cho cộng đồng.

Nỗ lực thực hiện giao thông xanh tại Việt Nam

Theo nghiên cứu của Tạp chí Transportation Research, ngành giao thông vận tải hiện chiếm khoảng 25% tổng tiêu thụ năng lượng toàn cầu và là một trong những nguồn phát thải khí nhà kính lớn nhất. Việc giảm phát thải trong lĩnh vực này là yêu cầu bắt buộc nếu các quốc gia, muốn thực hiện cam kết phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Nhiều nước trên thế giới đã thực hiện chuyển đổi sang xe điện (EV – Electric vehicle) và nguồn năng lượng tái tạo (NLTT) để giảm thiểu ô nhiễm và phát thải carbon, tiêu biểu như Na Uy với thị trường EV phát triển mạnh và nguồn điện chủ yếu là NLTT, giúp giảm đáng kể lượng khí thải carbon từ giao thông (theo MIT Climate).

Nhiều nước trên thế giới đã thực hiện chuyển đổi sang xe điện

Tại Việt Nam, chính phủ cũng đang tích cực thúc đẩy quá trình chuyển đổi này thông qua các chính sách cụ thể. Báo cáo của Ngân hàng Thế giới (World Bank) ngày 12/3/2025 cho biết Việt Nam đang tích cực thực hiện lộ trình chuyển đổi giao thông xanh theo Quyết định 876/QĐ-TTg. Mục tiêu đến năm 2030 là 50% phương tiện đô thị và 100% xe buýt, taxi sử dụng năng lượng sạch; đến 2050, toàn bộ phương tiện giao thông đường bộ sẽ chuyển sang dùng điện hoặc năng lượng xanh. Quá trình này chú trọng cả ô tô điện và xe máy điện – phương tiện phổ biến nhất tại Việt Nam với 77 triệu xe máy hiện có. Chính phủ đặt kỳ vọng chuyển đổi này sẽ tạo ra 6,5 triệu việc làm mới trên toàn chuỗi giá trị đến năm 2050.

Nhu cầu về hạ tầng trạm sạc bền vững tích hợp NLTT khi chuyển đổi sang xe điện

Sự phát triển mạnh mẽ của EV cũng kéo theo nhu cầu về hạ tầng sạc bền vững và tích hợp nguồn NLTT. Việc cung cấp điện cho các trạm sạc EV từ các nguồn NLTT không chỉ giúp giảm phát thải CO₂ mà còn giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch, đóng góp vào mục tiêu tổng thể là đạt Net Zero vào năm 2050. Đây được xem là một chiến lược quan trọng để Việt Nam không chỉ nâng cao hiệu quả giao thông mà còn góp phần vào cuộc chiến ứng phó biến đổi khí hậu.

Để có giao thông xanh cần có năng lượng xanh

Để hiểu được mối liên hệ chặt chẽ giữa giao thông xanh và năng lượng xanh, cần hiểu được bản chất của hai khái niệm này. Năng lượng xanh, còn được gọi là NLTT, là loại năng lượng được tạo ra từ các nguồn tài nguyên tự nhiên không giới hạn hoặc tái tạo được trong quá trình ngắn so với thời gian mà nó được sử dụng. Do vậy, năng lượng xanh sẽ là nguồn cung, là cốt lõi cho việc vận hành giao thông xanh.

Bản chất của giao thông xanh

Giao thông xanh hạn chế tối đa phát thải

Khái niệm giao thông xanh được hiểu là phương thức đi lại sử dụng năng lượng sạch, hạn chế tối đa phát thải các loại khí độc hại vào môi trường. Một hệ thống giao thông xanh phải đáp ứng các tiêu chí nghiêm ngặt như phát thải carbon thấp hoặc bằng 0 khi vận hành; tối ưu mức tiêu hao năng lượng trên mỗi km di chuyển; đồng thời cải thiện chất lượng không khí và giảm ùn tắc, tiếng ồn trong đô thị. Giao thông xanh không chỉ bao gồm xe đạp, EV cá nhân mà còn bao gồm các phương tiện như xe buýt điện, tàu điện đô thị, car sharing và bike sharing. Đây là những giải pháp then chốt trong chiến lược phát triển bền vững của các thành phố hiện đại.

Mối tương quan chặt chẽ giữa giao thông xanh và năng lượng xanh

Mối quan hệ chặt chẽ giữa giao thông xanh và năng lượng xanh được thể hiện rõ qua việc năng lượng xanh giúp vận hành các phương tiện giao thông đạt hiệu suất tối ưu, đồng thời giảm phát thải CO₂ một cách hiệu quả. Nhiều nghiên cứu khoa học đã khẳng định sự liên kết mật thiết này: khi các phương tiện sử dụng NLTT để vận hành, lượng khí nhà kính thải ra sẽ giảm đáng kể, bên cạnh đó còn giúp tiết kiệm chi phí.

Một nghiên cứu năm 2022 trên Case Studies in Thermal Engineering đã chỉ ra rằng, khi hệ thống điện quốc gia được cung cấp 100% từ NLTT, việc điện hóa giao thông bằng EV sẽ diễn ra hiệu quả hơn, giảm áp lực lên lưới điện và tối ưu chi phí đầu tư. Trong báo cáo cũng chỉ ra điều đáng chú ý: thời điểm sạc tối ưu luôn nằm trong khoảng 6:00 đến 9:00 giờ sáng – trùng với giai đoạn sản xuất điện mặt trời bắt đầu tăng, giúp tăng hiệu quả sử dụng NLTT, tận dụng tối đa nguồn năng lượng xanh.

Năm 2024, một nghiên cứu trên tạp chí Energy Reports cũng nhấn mạnh vai trò của NLTT khi tích hợp với cơ chế sạc thông minh có thể làm giảm tải lưới điện tới 40%, nâng hiệu suất sạc từ 70% lên 95%.

Thời điểm sạc EV tối ưu vào 6:00 đến 9:00 giờ sáng – trùng với giai đoạn sản xuất điện mặt trời bắt đầu tăng

Trong thực tế, các trạm sạc năng lượng mặt trời đã được triển khai tại nhiều quốc gia. Ví dụ thực tế tại Ấn Độ, một trạm sạc năng lượng mặt trời công suất 8,1 kWp đã phục vụ khoảng 414 xe/năm và giảm phát thải khoảng 7950 kg CO₂ mỗi năm. Khi kết hợp thêm hệ thống lưu trữ năng lượng, giúp giảm chi phí vận hành gần 10% đồng thời kéo dài tuổi thọ hệ thống (theo nghiên cứu năm 2021 trên Tạp chí World Electric Vehicle).

So sánh hiệu suất sạc xe điện giữa NLTT và nhiên liệu hóa thạch

So sánh về hiệu suất sạc EV khi sử dụng năng lượng xanh và nhiên liệu hóa thạch cho thấy sự khác biệt rõ rệt. Cũng theo Tạp chí Transportation Research, việc điện hóa phương tiện giao thông chỉ thực sự giảm mạnh phát thải khi nguồn điện đến từ NLTT:

• Khi EV sử dụng điện từ NLTT, hệ thống chỉ cần 1.5 kWh năng lượng đầu vào (từ mặt trời, gió, v.v.) để tạo ra 1 kWh lực kéo tại bánh xe. Tức là hiệu suất đạt khoảng 67%, mất 33% qua các khâu truyền tải, sạc, pin và động cơ.
• Nhưng nếu EV dùng điện từ lưới điện thông thường (bao gồm cả điện than, điện khí), thì phải cần tới 3.4 kWh đầu vào để có được 1 kWh lực kéo, tức là năng lượng bị thất thoát hơn 70% do quá trình sản xuất điện từ nhiên liệu hóa thạch vốn đã kém hiệu quả.

Từ đó cho thấy sự vượt trội của năng lượng xanh khi áp dụng vào giao thông xanh, không chỉ giúp giảm áp lực lên lưới điện quốc gia, giảm phát thải đáng kể mà còn tối ưu được hiệu suất sạc cho EV. Những nghiên cứu cùng ví dụ thực tiễn từ các quốc gia khác mang tới mình chứng rõ ràng cho việc năng lượng xanh là cốt lõi của giao thông xanh.

Bước đi thực tiễn để phát triển giao thông xanh

Để phát triển giao thông và năng lượng xanh một cách thực tiễn, các quốc gia, bao gồm Việt Nam, cần ban hành chính sách khuyến khích và hỗ trợ mạnh mẽ. Các chính sách phổ biến bao gồm ưu đãi thuế cho EV, trợ giá hạ tầng trạm sạc, cam kết tỷ lệ phần trăm NLTT trong lưới điện và quy định cắt giảm xe động cơ đốt trong theo các mốc thời gian cụ thể. Tại Việt Nam, Quyết định 876/QĐ-TTg ngày 22/07/2022 đã phê duyệt chương trình hành động chuyển đổi năng lượng xanh và giảm phát thải trong ngành giao thông vận tải, tạo khung pháp lý vững chắc cho các dự án giao thông xanh trên toàn quốc.

Vũ Phong Energy Group tự hào là doanh nghiệp tiên phong mang tới giải pháp năng lượng xanh

Vũ Phong Energy Group tự hào là doanh nghiệp đầu ngành, tiên phong mang tới giải pháp năng lượng xanh. Với mô hình Zero Capex, hỗ trợ doanh nghiệp và tổ chức có thể sử dụng nguồn năng lượng sạch với giá vốn 0 đồng. Không dừng lại ở đó, Vũ Phong Energy Group còn mở rộng tiềm lực chuyên gia với các lĩnh vực khác về Tín chỉ Carbon, Dự trữ năng lượng ESS, và sắp tới là hệ thống EV cùng trạm sạc cho doanh nghiệp, mang tới giải pháp tổng thể tối ưu về chi phí, không tạo áp lực lên dòng tiền mà vẫn giúp doanh nghiệp dẫn đầu trong câu chuyện chuyển đổi xanh.